Category Hierarchy

नयीदिल्ली,18दिसंबर(भाषा)नौसेनापरिचालनकेमहानिदेशकवाइसएडमिरलदिनेशकेत्रिपाठीनेशुक्रवारकोकहाकिपश्चिमप्रशांतमहासागरक्षेत्रमेंबढ़तीप्रतिद्वंद्विताकाप्रभावहिंदमहासागरक्षेत्रमेंगतिविधियांसंचालितकरनेवालेदेशोंकोमहसूसहोगा।वहपश्चिमप्रशांतमहासागरकेदक्षिणचीनसागरमेंअमेरिकाऔरचीनकेनौसैन्यअभियानोंकाउल्लेखकररहेथे।त्रिपाठीनेएकवेबिनारमेंकहा,‘‘हिंदमहासागरक्षेत्रऔरव्यापकरूपसेहिंद-प्रशांतक्षेत्रमेंभूराजनीतिकपरिस्थितियांबहुतउथल-पुथलवालीहैं।पश्चिमप्रशांतक्षेत्रमेंप्रतिद्वंद्विताबढ़नेकेसाथहीहिंदमहासागरक्षेत्रमेंइसकाअसरमहसूसहोगा।इसबातमेंकोईसंदेहनहींहै।’’उन्होंनेकहा,‘‘परिणामस्वरूपअवसरोंऔरचुनौतियोंकासामनाकरनेकेसाथहमारीसैन्यकूटनीतिकपहुंचकीसच्चीपरीक्षाहोगी।’’दक्षिणचीनसागरक्षेत्रमेंचीनकेबढ़तेसैन्यदबदबेकेमद्देनजरअमेरिकाइसक्षेत्रमेंनियमितरूपसेयुद्धपोतभेजरहाहै।दोनोंदेशोंकीनौसेनाओंकेबीचदक्षिणचीनसागरमेंसबसेताजाघटनाक्रमअगस्तकाहैजबचीननेदावाकियाकिउसनेविवादास्पदपारासेलद्वीपसमूहसेएकअमेरिकीयुद्धपोतकोबाहरखदेड़दियाथा।पूर्वीलद्दाखक्षेत्रमेंमईमहीनेसेभारतऔरचीनकीसेनाओंकेबीचसीमापरगतिरोधकीस्थितिबनीहुईहै।दोनोंपक्षोंनेकईदौरकीसैन्यऔरराजनयिकस्तरकीवार्ताकीहैलेकिनअभीतककोईसमाधाननहींनिकलाहै।त्रिपाठीनेकहा,‘‘हिंदमहासागरक्षेत्रकेप्रतिभारतकानजरियासभ्यतागतप्रवृत्तियोंपरआधारितहैजिसमेंव्यापकरूपसेमानवताकीभलाईपरजोरदियागयाहै।वसुधैवकुटुंबकमकीप्राचीनभारतीयअवधारणाहमारेराजतंत्रऔरजनताकेबीचभलीभांतिस्थानरखतीहैऔरहमारीसंसदकेप्रवेशद्वारपरभीअंकितहैजिसकाअर्थहोताहैकिपूराविश्वहीपरिवारहै।’’भाषा